Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες ΥΣ08
Επικοινωνία Ανθρώπου-Μηχανής
Χειμερινό Εξάμηνο 2007

Διδάσκων: Καθηγητής Γιάννης Ιωαννίδης
Γραφείο: Β12 Κτήρια Πληροφορικής
Ώρες Υποδοχής Φοιτητών: Δευτέρα 16:30-18:00
Τηλέφωνο Γραφείου: (210) 727-5224
Ηλεκτρονική Διεύθυνση: yannis-παπάκι-di-τελεία-uoa-τελεία-gr

Συνεργάτης: Υπ. Δρ. Ακριβή Κατηφόρη
Γραφείο: A18 Κτήρια Πληροφορικής
Ώρες Υποδοχής Φοιτητών:
Ηλεκτρονική Διεύθυνση: vivi-παπάκι-di-τελεία-uoa-τελεία-gr

Ιστοσελίδα μαθήματος: http://www.di.uoa.gr/~ys08/

Περιεχόμενα

ΝΕΑ

Να ελέγχετε τον χώρο αυτό για τις τρέχουσες ανακοινώσεις. (Τελευταία ενημέρωση στις 25/10/2008.)

Συνολικοί Βαθμοί Β' περιόδου

Οι συνολικοί βαθμοί, με βάση τις ασκήσεις και το διαγώνισμα της β΄ περιόδου, είναι διαθέσιμοι. Οι βαθμοί θα κατατεθούν στη Γραμματεία την Τετάρη, 29/10.

Διαγωνίσματα

Όποιος θέλει να δει το γραπτό του ή την 3η άσκηση, μπορεί να επισκεφτεί την κα Κατιφόρη την Παρασκευή, 18/4, 12:00-14:30μμ στο γραφείο Α18.

Συνολικοί Βαθμοί

Οι συνολικοί βαθμοί με βάση όλες τις ασκήσεις και το διαγώνισμα είναι διαθέσιμοι. Όποιος θέλει να δει την 3η άσκηση, μπορεί να επισκεφτεί την κα Κατιφόρη την Πέμπτη, 17/4, 9:30-12:00μμ στο γραφείο Α18. Οι βαθμοί θα κατατεθούν στη Γραμματεία άμεσα.

Βαθμοί διαγωνίσματος

Οι βαθμοί του διαγωνίσματος είναι διαθέσιμοι, μαζί με τους βαθμούς των δύο πρώτων ασκήσεων που είχαν ακακοινωθεί και νωρίτερα. Όποιος θέλει να δει το γραπτό του μπορεί να το κάνει την Τρίτη, 15/4, 6:30-7:30μμ.

Βαθμοί πρώτης και δεύτερης άσκησης

Οι βαθμοί είναι διαθέσιμοι εδώ

Νέα προθεσμία τρίτης άσκησης

Καθότι η αρχική ημερομηνία είναι η Καθαρά Δευτέρα, ως νέα προθεσμία ορίζεται η 17η Μαρτίου.

Κουπόνια αξιολόγησης

Όσοι δεν πήραν κουπόνι αξιολόγησης τη μέρα του διαγωνίσματος, μπορούν να πάρουν και εκ των υστέρων από το γραφείο Α33.

Σημειώσεις

Οι σημειώσεις του μαθήματος είναι έτοιμες και είναι διαθέσιμες από το γραφείο Α33

Τρίτη άσκηση

Μικρή αλλαγή στην εκφώνηση και ορισμός της καταληκτικής ημερομηνίας παράδοσης

Τρίτη άσκηση

Η τρίτη άσκηση είναι διαθέσιμη στο e-class και εδώ

Νέα προθεσμία παράδοσης δεύτερης άσκησης

Ως νέα προθεσμία παράδοσης της δεύτερης άσκησης ορίζεται η Παρασκευή 18 Ιανουαρίου.

Διορθώσεις και διευκρινίσεις για την δεύτερη άσκηση

Έγιναν κάποιες μικρές διορθώσεις για την δεύτερη άσκηση. Μπορείτε να βρείτε την διορθωμένη εκφώνηση και στο e-class και εδώ. Επίσης, στο e-class θα ανακοινώνονται οι απαντήσεις σε δειυκρινιστικές ερωτήσεις των συμφοιτητών σας σχετικά.

Donald Norman

Στο μάθημα της 10ης Δεκεμβρίου, ανέφερα ότι κάποιος φημισμένος επιστήμονας του χώρου είπε ότι η μορφή διαλόγου του μέλλοντος είναι η γραμμή εντολών, ορμώμενος από το γεγονός ότι κάτι τέτοιο κάνει κανείς όταν κάνει αναζήτηση στο διαδίκτυο. Δεν θυμόμουν το όνομά του εκείνη τη στιγμή. Πρόκειται για τον Donald Norman (cogsci.ucsd.edu/~norman/).

Διευκρίνιση για 2η άσκηση

Για την τρίτη άσκηση (υλοποίηση) θα δωθεί σύντομα νέα εκφώνηση. Ο σχεδιασμός που καλείστε να προτείνετε στην δεύτερη άσκηση δεν είναι δεσμευτικός για την υλοποίηση στη συνέχεια, καθώς: 1. Θα δωθεί ένα υποσύνολο των προδιαγραφών της δεύτερης για την τρίτη με πιθανώς απλούστερες/διαφορετικές απαιτήσεις. 2. Στη δεύτερη άσκηση θα αξιολογηθεί η ορθότητα του σχεδιασμού και οι δημιουργικές και αποτελεσματικές σχεδιαστικές προτάσεις.

Νέο υλικό για τη άσκηση υλοποίησης

Οι ενημερωμένες διαφάνειες για τις τεχνολογίες που θα χρησιμοποιείσετε στην άσκηση υλοποίησης (το 3ο μέρος της όλης εργασίας) είναι διαθέσιμες.

Διάλεξη για τεχνολογίες web

Την Δευτέρα 17/12 θα πραγματοποιηθεί διάλεξη από τον Χρήστο Τσιλόπουλο σχετικά με τις τεχνολογίες που θα χρησιμοποιήσετε για το τρίτο μέρος της άσκησης. Υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιηθεί ένα επιπλέον δίωρο μέσα στην επόμενη εβδομάδα πάνω στο θέμα αυτό. Αν το θεωρείτε χρήσιμο μπορείτε να δηλώσετε διαθεσιμότητα την Δευτέρα και να προτείνετε ημέρα και ώρα.

Δεύτερη άσκηση

Η δεύτερη άσκηση είναι διαθέσιμη στο e-class και εδώ

Πρώτη άσκηση

Η πρώτη άσκηση είναι διαθέσιμη στο e-class και εδώ

Υλικό για τη μελλοντική άσκηση υλοποίησης

Σύμφωνα με αίτημα συναδέλφου σας, κάποιες διαφάνειες για τις τεχνολογίες που θα χρησιμοποιείσετε στην άσκηση υλοποίησης (το 3ο μέρος της όλης εργασίας) είναι διαθέσιμες. Η τελευταία διαφάνεια περιέχει και συνδέσμους στο διαδίκτυο με περισσότερο και πιο λεπτομεριακό υλικό για τις τεχνολογίες αυτές (html, javascript, php).

Επίδειξη γραπτών 2ης περιόδου ακαδημαϊκού έτους 2006-2007

Όσοι ενδιαφέρονται να δουν το γραπτό τους της 2ης περιόδου του ακαδημαϊκού έτους 2006-2007, μπορούν να περάσουν από το γραφείο μου τη Δευτέρα, 19/11, 12-1:30μμ.

Βαθμολογία διαγωνίσματος 2ης περιόδου ακαδημαϊκού έτους 2006-2007

Η βαθμολογία του διαγωνίσματος της 2ης περιόδου ακαδημαϊκού έτους 2006-2007, μαζί με τον αντίστοιχο τελικό βαθμό για όσους πήραν μέρος στο διαγώνισμα είναι έτοιμη. Όσοι ενδιαφέρονται να δουν το γραπτό τους, θα μπορούν να το κάνουν την επόμενη εβδομάδα σε ημερομηνία που θα καθοριστεί.

Ματαίωση μαθήματος

Το σχέδιο της πραγματοποίησης του μαθήματος της Δευτέρας, 29/10/07, από κάποιον συνάδελφο ή συνεργάτη μου ματαιώθηκε. Οπότε η διάλεξη αναβάλλεται Θα συμπληρωθεί κάποια στιγμή μέσα στο εξάμηνο.

Σημειώσεις ΕΑΜ (ηλεκτρονική μορφή)

Οι σημειώσεις του μαθήματος είναι διαθέσιμες. Υπάρχει περίπτωση να προκύψει νέα έδοσή τους στη διάρκεια του εξαμήνου, οπότε θα δοθεί και αυτή. Όταν οριστικοποιηθεί η έκδοση των σημειώσεων που θα χρησιμοποιηθούν, θα σας μοιραστούν και σε έντυπη μορφή.

Αναβολή Μαθημάτων

Λόγω απουσίας του διδάσκοντος στο εξωτερικό στις 29/10, το μάθημα εκείνης της μέρας θα αναβληθεί ή θα δοθεί από κάποιο συνεργάτη μου. Λεπτομέριες θα ανακοινωθούν στο άμεσο μέλλον.

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ

21/1/08

Οπτικοποίηση πληροφοριών. Στάδια μετατροπής πληροφοριών: μετατροπή πινάκων, οπτική απεικόνιση, αλλαγή όψεων.

14/1/08

Αξιολόγηση Διεπαφών. Αξιολόγηση διεπαφών. Τεχνικές αξιολόγησης. Κανόνες επιλογής τεχνικής - παραδείγματα.

7/1/08

Μη διενέργεια μαθημάτων λόγω πρυτανικής απόφασης.

17/12/07

Θέματα υλοποίησης σε ΠΠΠ και ΠΕΠΕ. Γλώσσες HTML και JavaScript.

10/12/07

Συνέχεια στη σχεδίαση. 2ο μέρος μέρος εργασίας, επεξηγήσεις και παραδείγματα. Βασικά θέματα ανάπτυξης. Σχεδιασμός σε ΠΠΠ και ΠΕΠΕ. Παραδείγματα-ασκήσεις σχεδιασμού.

3/12/07

Σχεδίαση Χρήστη. Βασικό μοντέλο GOMS. Παραδείγματα μοντέλου GOMS. Το μοντέλο KLM. Σενάρια χρήσης. Σκεπτικό σχεδιασμού. Δίκτυα Μετάβασης Κατάστασης.

26/11/07

Συνέχιση ανάλυσης απαιτήσεων και καταγραφής προδιαγραφών. Πρότυπα και οδηγίες. Μηχανική χρηστικότητας. Εκφώνηση 1ου μέρους εργασίας.

19/11/07

Μεθοδολογίες ανάπτυξης λογισμικού, με εξειδικεύσεις στην ΕΑΜ. Γενικές μεθοδολογίες σχεδιασμού. (Υπάρχει επιπλέον διαθέσιμο υλικό για την "Ανάλυση Χώρου Σχεδιασμού" Ανάλυση απαιτήσεων και καταγραφή προδιαγραφών.

12/11/07

Η Επικοινωνία. Μοντέλα επικοινωνίας και χρησιμότητά τους. Βασικοί τρόποι επικοινωνίας και σύγκριση πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων. Αρχές χρηστικότητας.

5/11/07

Συνέχεια της συζήτησης για τα βασικά χαρακτηριστικά του Ανθρώπου. Όραση: ιδιότητες αναγνώρισης κειμένου, υπόβαθρο. Ακοή. Κίνηση. Μνήμη: Τύποι μνήμης και οι μηχανισμοί τους. Σκέψη και επίλυση προβλημάτων. Μεταφορές. Συζήτηση για τα βασικά χαρακτηριστικά της Μηχανής (υπολογιστή).

29/10/07

Αναβολή μαθήματος λόγω απουσίας του διδάσκοντος στο εξωτερικό.

22/10/07

Βασικά χαρακτηριστικά του Ανθρώπου. Οι αισθήσεις ως εργαλεία εισόδου-εξόδου. Συζήτηση για την όραση και χαρακτηριστικά της ανθρώπινης όρασης Οι αισθήσεις ως εργαλεία εισόδου-εξόδου. Συζήτηση για την όραση και χαρακτηριστικά της ανθρώπινης όρασης που επηρεάζουν την ΕΑΜ: βάθος, φωτεινότητα, χρώμα, περιβάλλον, ομαδοποίηση, οπτική κωδικοποίηση πληροφορίας.

15/10/07

Γενική περιγραφή του όλου μαθήματος και των διαδικασιών του. Γρήγορη αναφορά σε όλα τα θέματα που θα καλυφθούν ώστε να αποκτηθεί μία ιδέα για τα περιεχόμενα του μαθήματος, καθώς και σε αυτά που δεν θα καλυφθούν ώστε να αποκτηθεί μία ιδέα για την εμβέλεια του χώρου που λέγεται "Επικοινωνία Ανθρώπου-Μηχανής" (ΕΑΜ). Εισαγωγή στο χώρο της ΕΑΜ, ορισμοί, σχετικές επιστήμες, παραδείγματα που δείχνουν τη σημασία του σωστού σχεδιασμού των συστημάτων ΕΑΜ.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα ΥΣ08 "Επικοινωνία Ανθρώπου-Μηχανής" θα καλύψει έναν αριθμό από βασικά θέματα που αφορούν την ... επικοινωνία του ανθρώπου με τους υπολογιστές.

Συγκεκριμένα θα καλύψει ένα υποσύνολο από αυτά που αναφέρονται στον οδηγό σπουδών: ο χρήστης, ο υπολογιστής, και η μεταξύ τους αλληλεπίδραση· γνωστικά πλαίσια, νόηση, αναπαράσταση, και μνήμη· ανάλυση και καθορισμός του περιβάλλοντος αλληλεπίδρασης· θέματα εργονομίας, ανθρωπίνων παραγόντων και ευχρηστίας· βασικές έννοιες υλοποίησης αλληλεπίδρασης· εργαλεία και περιβάλλοντα ανάπτυξης· βοήθεια και καθοδήγηση του χρήστη· τεκμηρίωση· περιβάλλοντα αλληλεπίδρασης προσβάσιμα από άτομα με ειδικές ανάγκες· εικονική πραγματικότητα· σύγχρονες τάσεις και καινοτομίες.

Επίσης θα καλύψει ένα υποσύνολο από σχετικά θέματα που δεν αναφέρονται στον οδηγό σπουδών: θεωρεία χρωμάτων· διεπαφές χρηστών· κατασκευή διαλόγων· αξιολόγηση διεπαφών· οπτική αναπαράσταση δεδομένων· όργανα επικοινωνίας ανθρώπου μηχανής· αναγνώριση φωνής και φυσικής γλώσσας.

Εκτός από την κάλυψη της ύλης, το μάθημα περιλαμβάνει μία εργασία σε τέσσερα τμήματα (με κάποια πιθανότητα ο αριθμός των τμημάτων να αλλάξει) και ένα τελικό διαγώνισμα, το σύνολο των οποίων θα αποφασίσουν τον τελικό βαθμό.

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

Διαλέξεις: Δευτέρα 9:00-12:00. Αίθουσα ΣΤ, Κτήρια Πληροφορικής

Η συμμετοχή στις συζητήσεις την ώρα του μαθήματος θεωρείται απαραίτητη, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποδοτικότητα όλων κατά την διάρκειά του. Ελπίζω ότι οι διαλέξεις θα πάρουν την μορφή διαλόγου, καθότι αυτό είναι που θα τις κάνει ενδιαφέρουσες για όλους (συμπεριλαμβανομένων και ημών).

ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ
15 Οκτωβρίου Εισαγωγή
22 Οκτωβρίου 'Ανθρωπος
29 Οκτωβρίου Υπολογιστής
5 Νοεμβρίου Επικοινωνία Ανθρώπου-Μηχανής
12 Νοεμβρίου Χρηστικότητα (Αρχές και Κύκλος Ζωής Λογισμικού)
19 Νοεμβρίου Προδιαγραφές - Περιγραφή της εργασίας
26 Νοεμβρίου Σχεδίαση Συστημάτων
3 Δεκεμβρίου Σχεδίαση Διεπαφής Χρηστών
10 Δεκεμβρίου Σχεδίαση Διεπαφής Χρηστών
17 Δεκεμβρίου Εργαλεία Ανάπτυξης και Αξιολόγηση Συστημάτων
7 Ιανουαρίου Εργαλεία Ανάπτυξης και Αξιολόγηση Συστημάτων
14 Ιανουαρίου Οπτικοποίηση Δεδομένων
21 Ιανουαρίου Οπτικοποίηση Δεδομένων

ΒΙΒΛΙΟ

Δυστυχώς δεν υπάρχει κατάλληλο βιβλίο στα Ελληνικά, που να καλύπτει τον γενικότερο χώρο της επικοινωνίας ανθρώπου-μηχανής και τα ειδικότερα θέματα που θα εξετάσουμε στο μάθημα με έναν τρόπο που να αντιστοιχεί στην πορεία που θα ακολουθήσουμε. Ως εκ τούτου, θα μοιράσουμε τις εξής σημειώσεις, οι οποίες θα ανταποκρίνονται στην θεματολογία του μαθήματος:

Για να έχετε μία ιδέα, οι βασικές (αλλά όχι αποκλειστικές) πηγές που χρησιμοποιήσαμε στην 1η έκδοση των σημειώσεων και που θα χρησιμοποιήσουμε και για την επέκταση/βελτίωσή τους είναι τα εξής βιβλία: Αν χρειαστεί, πιθανώς να μοιράσουμε και κάποιες φωτοτυπίες από αυτά ή άλλα Αγγλικά βιβλία ή να σας κατευθύνουμε σε συγκεκριμένες πηγές στο διαδίκτυο.

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ

Ο τελικός βαθμός του μαθήματος θα υπολογισθεί ως εξής: τελικό διαγώνισμα (60%), εργασία (40%). Τα ποσοστά αυτά μπορεί να αλλάξουν λίγο (μέχρι +/-10%) κατά την διάρκεια του εξαμήνου ανάλογα με την πορεία του μαθήματος. Επίσης τα ποσοστά που θα αντιστοιχούν σε κάθε τμήμα της άσκησης θα καθορισθούν ανάλογα με την τελική μορφή τους. Για να περάσει κανείς θα πρέπει να έχει συνολικό βαθμό τουλάχιστον 5, και επιπλέον να έχει τουλάχιστον 5 στο συνολικό βαθμό των ασκήσεων και τουλάχιστον 5 στο διαγώνισμα.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

Τελικό διαγώνισμα:   Θα ανακοινωθεί αργότερα.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Τμήμα του μαθήματος είναι η εκτέλεση μιας εργασίας τριών ή τεσσάρων τμημάτων. Αυτά θα πραγματεύονται υλικό που καλύπτουμε στο μάθημα, ώστε να αποκτήσετε όλοι μιά πραγματική και άμεση εμπειρία.

Τα τμήματα της εργασίας θα αποτελούν μία συνέχεια, πραγματευόμενα κάθε φορά και μία πλευρά της επικοινωνίας ανθρώπου-μηχανής. Θα χτίζουμε σιγά-σιγά κάποιο εργαλείο το οποίο τελικά θα αξιολογήσουμε. Προς το παρόν, υπάρχει και η περίπτωση οι ασκήσεις να είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους, αν κάτι τέτοιο επιβάλλεται για την καλύτερη κατανόηση στα θέματα του μαθήματος, αλλά η πιθανότητα αυτή είναι μικρή.

Λόγω της φύσης του μαθήματος, πιθανώς να υπάρχουν ασκήσεις σχεδιασμού στο χαρτί, υλοποίησης στον υπολογιστή, ή και συγγραφής κειμένου. Επίσης πιθανώς να υπάρξει ανταλλαγή ασκήσεων μεταξύ ομάδων, όπου η μία θα κρίνει το έργο της άλλης, ή η μία θα συνεχίζει το έργο της άλλης. Τέλος, θα υπάρξη προφορική συζήτηση με κάθε ομάδα μετά από κάποια (ίσως και όλα τα) τμήματα της εργασίας, συμπεριλαμβονομένης και μίας τελικής επίδειξης οποιουδήποτε εργαλείου χτισθεί.

Κάθε τμήμα της εργασίας θα είναι ομαδικό (ομάδες δύο ή τριών ατόμων). Θα έχετε ελεύθερη επιλογή στην ομάδα που θα ενταχθείτε. Κάθε μέλος της ομάδας θα πάρει ξεχωριστό βαθμό ανάλογα με την συνεισφορά του στο όλο έργο.

Κάτι προφανές: Οποιαδήποτε συζήτηση μεταξύ σας για τα θέματα μιας άσκησης, την θεωρεία πάνω στην οποία αυτή βασίζεται, ή και ιδέες για το πώς μπορεί αυτή να προσεγγιστεί είναι θεμιτές και επιθυμητές, γιατί βοηθάνε στην καλύτερη κατανόηση της όλης ύλης. Το τελικό προϊόν μιάς άσκησης όμως (κώδικας ή γραπτό) πρέπει να είναι έργο αποκλειστικά της ομάδας (ή του ατόμου) που το υπογράφει. Οποιαδήποτε άλλη δυσάρεστη κατάσταση σε οποιαδήποτε άσκηση θα σημαίνει μηδενισμό στο μάθημα.